احادیثی از جواد الائمه حضرت امام جواد علیه السلام:

حضرت امام محمدتقی علیه السلام، معروف به جواد الائمّه علیه السلام، نهمین پیشوای معصوم و جوان ترین امام شهید که در عمر کوتاه اما با برکت خود میراث ماندگارِ فرهنگِ تشیّع را پاس داشت. وی در مدینه شهر پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم در سال 195 ق. به دنیا آمد، و سرانجام در 25 سالگی در راه تحقق بخشیدن به آرمان های مقدس اسلام و اجداد طاهرینش - در سال 220 ق. توسط معتصم عباسی مسموم شد و سپس جان به جان آفرین تقدیم کرد.

احادیثی از حضرت امام جواد علیه السلام با ترجمه فارسی و منبع احادیث:
 

القصد الي الله تعالي بالقلوب أبلغ من إتعاب الجوارح بالأعمال

با دل‏ها به سوي خداوند متعال آهنگ نمودن، رساتر از به زحمت انداختن اعضا با اعمال است.

مسند الامام الجواد، ص 244

الإصرار علي الذنب أمن لمكر الله " و لا يأمن مكر الله الا القوم الخاسرون "

اصرار بر گناه آسودگي از مكر خداست، " و از مكر خدا آسوده نباشد جز مردم زيانكار ".

تحف العقول، ص 480

لا ينقطع المزيد من الله حتي ينقطع الشكر من العباد

افزوني نعمت از طرف خدا بريده نمي‏شود، مگر شكرگزاري از سوي بندگان بريده شود.

تحف العقول، ص 480

ثلاث يبلغن بالعبد رضوان الله تعالي: كثرة الاستغفار، و لين الجانب، و كثرة الصدقة

سه چيز است كه بنده را به رضوان خدا مي‏رساند:

1 - زيادي استغفار

2 - نرمخويي

3 - صدقه بسيار دادن.

مسند الامام الجواد، ص 247

 توسد الصبر و اعتنق الفقر و ارفض الشهوات و خالف الهوي، و اعلم أنك لن تخلو من عين الله فانظر كيف تكون

صبر را بالش كن! و فقر را در آغوش گير! و شهوات را به دور انداز! و با هواي نفس مخالفت كن! و بدان كه در برابر ديده خدايي، پس بنگر كه چگونه‏اي؟

تحف العقول، ص 478

ثلاث من كن فيه لم يندم: ترك العجلة، و المشورة، و التوكل علي الله عند العزم

سه چيز است كه هر كس آن را مراعات كند، پشميان نگردد:

1 - اجتناب از عجله

2 - مشورت كردن

3 - توكل بر خدا در هنگام تصميم گيري.

مسند الامام الجواد، ص 247

ان أنفسنا و أموالنا من مواهب الله الهنيئة، و عواريه المستودعة، يمتع بما متع منها في سرور و غبطة، و يأخذ ما أخذ منها في أجر و حسبة، فمن غلب جزعه علي صبره حبط أجره و نعوذ بالله من ذلك

جان و دارايي ما، از بخشش‏هاي گواراي خداست و عاريه سپرده اوست، تا آنجا كه از آن بهره‏مند شويم مايه خوشي و شادي است، و آنچه از آن برگرفته شود اجر و ثواب است، پس هر كه جزعش بر صبرش غالب شود اجرش ضايع شده و پناه به خدا از آن.

تحف العقول، ص 479

یَخْفى عَلَى النّاسِ وِلادَتُهُ، وَ یَغیبُ عَنْهُمْ شَخْصُهُ، وَ تَحْرُمُ عَلَیْهِمْ تَسْمِیَتُهُ، وَ هُوَ سَمّیُ رَسُول اللهِ (صلى الله علیه وآله وسلم) وَ كَنّیهِ.

فرمود: زمان ولادت امام عصر (علیه السلام) بر مردم ـ زمانش ـ مخفى است، و شخصش از شناخت افراد غایب و پنهان است.

وسائل الشّیعه: ج 16، ص 242، ح 21466.

ثَلاثُ خِصال تُجْلَبُ بِهَا المَوَدَّةُ: أَلاِْنْصافُ وَ الْمُعاشَرَةُ وَالْمُواساةُ فِى الشِّدَّةِ وَ الاِْنْطِواءُ عَلى قَلْب سَليم.

سه چيز است كه به وسيله آن دوستى حاصل گردد:انصاف، و معاشرت و هميارى در وقت سختى، و سپرى نمودن عمر با قلب پاك.

الْعامِلُ بِالظُّلْمِ، وَالْمُعینُ لَهُ، وَالرّاضى بِهِ شُرَكاءٌ.

انجام دهنده ظلم، كمك دهنده ظلم و كسى كه راضى به ظلم باشد، هر سه شریك خواهند بود.

كشف الغمّه: ج 2، ص 348، س 18، بحار: ج 75، ص 81، ح 69.

إياك و مصاحبة الشرير، فإنه كالسيف المسلول يحسن منظره و يقبح أثره

از همراهي و رفاقت با آدم شرور و بدجنس بپرهيز! زيرا كه او مانند شمشير برهنه است كه ظاهرش نيكو و اثرش زشت است.

مسند الامام الجواد، ص 243

تأخير التوبة اغترار

به تأخیر انداختن توبه فريب خوردن است.

تحف العقول، ص 480

طول التسويف حيرة

همواره به تأخير انداختن انجام كارها، موجب سرگرداني است.

تحف العقول، ص 480

من شهد أمرا فكرهه كان كمن غاب عنه، و من غاب عن أمر فرضيه كان كمن شهده

كسي كه در امري حاضر باشد و آن را ناخوش دارد، چون كسي است كه غائب بوده.و هر كه در امري حاضر نباشد ولي بدان رضايت دهد، مانند كسي است كه خود در آن بوده.

تحف العقول، ص 479

إظهار الشيء قبل أن يستحكم مفسدة له

اظهار چيزي پيش از آنكه پايدار شود مايه تباهي آن است.

تحف العقول، ص 480

المؤمن يحتاج الي توفيق من الله، و واعظ من نفسه، و قبول ممن ينصحه

مؤمن نياز دارد به توفيقي از طرف خدا، و به پندگويي از طرف خودش، و به پذيرش از كسي كه او را نصيحت كند.

تحف العقول، ص 480

العلماء غرباء لكثرة الجهال

عالمان، به سبب زيادي جاهلان، غريب‏اند.

مسند الامام الجواد، ص 247

علم رسول الله (ص ) عليا (ع ) ألف كلمة، كل كلمة تفتح ألف كلمة

پيامبر اكرم صلوات الله علیه و آله، هزار كلمه (از علوم را) به علي علیه‏السلام آموخت، كه از هر كلمه‏اي هزار كلمه منشعب مي‏شد.

مسند الامام الجواد، ص 97

إن رسول الله (ص ) قال لفاطمة (ع ): اذا أنا مت فلا تخمشي علي وجها، و لا ترخي علي شعرا، و لا تنادي بالويل، و لا تقيمي علي نائحة، ثم قال: هذا المعروف الذي قال الله عز و جل في كتابه و لا يعصينك في معروف "

رسول خدا صلوات الله علیه و آله به فاطمه سلام الله علیها فرمود: وقتي كه من از دنيا رفتم به خاطر من صورت نخراش! و مو پريشان مکن! و واويلا نكن و بر من نوحه نخوان! سپس فرمود: اين همان معروفي است كه خداوند عز و جل در كتابش فرموده: "و تو را در معروفي نافرماني نكنند."

مسند الامام الجواد، ص 101

إن القائم منا هو المهدي الذي يجب أن ينتظر في غيبته و يطاع في ظهوره، و هو الثالث من ولدي

قائم ما همان مهدي است كه در غيبتش بايد منتظرش شوند، و در ظهورش اطاعتش كنند. او سومي از پسران من است.

مسند الامام الجواد، ص 131

ملاقاة الاخوان نشرة و تلقيح للعقل، و إن كان نزرا قليلا

ملاقات و زيارت برادران سبب گسترش و باروري عقل است، اگر چه كم و اندك باشد.

مسند الامام الجواد، ص 242

من أطاع هواه أعطي عدوه مناه

كسي كه فرمان هواي نفس خويش برد، آرزوي دشمنش را برآورد.

مسند الامام الجواد، ص 243

الثقة بالله ثمن لكل غال و سلم الي كل عال

اعتماد به خداوند بهاي هر چيز گرانبها و نردبان هر امر بلند مرتبه‏اي است.

مسند الامام الجواد، ص 244

كيف يضيع من الله كافله، و كيف ينجو من الله طالبه، و من انقطع الي غير الله و َكّله الله إليه

چگونه ضايع مي‏شود كسي كه خدا عهده دار و سرپرست اوست، چگونه فرار مي‏كند كسي كه خدا جوينده اوست، و كسي كه توجهش به غير خدا جلب گردد، خداوند او را به همان شخص واگذار نمايد.

مسند الامام الجواد، ص 243

من لم يعرف الموارد أعيته المصادر

كسي كه محل ورود را نشناسد، از يافتن محل خروج درمانده گردد.

مسند الامام الجواد، ص 243

إتئد تصب أو تكد

اگر آرام حركت كنيد، به مقصود دست يابيد يا به آن نزديك مي‏شويد.

مسند الامام الجواد، ص 243

نعمة لا تشكر كسيئة لا تغفر

نعمتي كه براي آن شكرگزاري نشود، مانند گناهي است كه آمرزيده نگردد.

مسند الامام الجواد، ص 243

من هجر المداراة قاربه المكروه

كسي كه سازش و مدارا با مردم را رها كند، ناراحتي به او روي مي‏آورد.

مسند الامام الجواد، ص 243

من عمل علي غير علم ما يفسد أكثر مما يصلح

كسي كه بدون علم و دانش كار كند، خراب كاري‏اش بيش از اصلاحش خواهد بود.

مسند الامام الجواد، ص 244

اذا نزل القضاء ضاق الفضاء

چون قضاي الهي فرود آيد، عرصه بر آدمي تنگ آيد.

مسند الامام الجواد، ص 244

الأيام تهتك لك الأمر عن الأسرار الكامنة

روزگار و گذشت زمان، پرده از رازهاي نهفته برمي‏دارد.

مسند الامام الجواد، ص 245

التحفظ علي قدر الخوف

به مقدار ترس احتياط كنيد.

مسند الامام الجواد، ص 245

لا هَدمَ لِلدینِ مِثْلُ البدعِ وَلا اَفْسَدَ لِلرّجُلِ مِنَ الطَّمَعِ

هیچ چیزی برای دین مخرب‏تر از بدعت و برای انسان تباه کننده‏تر از طمع نیست.

(نور الابصار، ص 332)

اَرْبَعُ مَنْ کُنّ فیهِ اِستَکْمَلَ ایمانَه: مَنْ اَعْطی للّه وَمَن مَنَع فِی اللّه وَاحَبّ لِلّه وَاَبْغَضَ فیه

چهار خصلت که در هر کس باشد، ایمانش کامل است؛ کسی که برای خدا ببخشد و در راه خدا منع نماید و برای خدا دوست بدارد و برای او خشمگین شود.

(کشف الغمه، ج 2، ص 349)

 عَلَيْكُمْ بِطَلَبِ الْعِلْمِ، فَإنَّ طَلَبَهُ فَريضَةٌ وَالْبَحْثَ عَنْهُ نافِلَةٌ، وَ هُوَ صِلَةُ بَيْنَ الاْخْوانِ، وَ دَليلٌ عَلَى الْمُرُوَّةِ، وَ تُحْفَةٌ فِى الْمَجالِسِ، وَ صاحِبٌ فِى السَّفَرِ، وَ أُنْسٌ فِى الْغُرْبَة

بر شما باد به تحصيل علم و معرفت، زیرا فراگيرى آن واجب و بحث پيرامون آن مستحب و سودمند است. علم ارتباط میان دوستان و برادران، نشانه مروّت و جوانمردى، تحفه مجالس و محافل، همدم و رفيق انسان در سفر و انيس و مونس او در تنهایى است.

حلية الأبرار، جلد 4، صفحه 599.

لَنْ یَسْتَكْمِلَ الْعَبْدُ حَقیقَهَ الاْیمانِ حَتّى یُؤْثِرَ دینَهُ عَلى شَهْوَتِهِ، وَ لَنْ یُهْلِكَ حَتّى یُؤْثِرَ شَهْوَتَهُ عَلى دینِهِ

بنده‏ حقیقت ایمان را در نمى‏یابد، مگر آنكه دین و احكام الهى را بر تمایلات و هواهاى نفسانى خود مقدّم دارد و كسى هلاك و بدبخت نمى‏شود، مگر آنكه هواها و خواسته‏هاى نفسانى خود را بر احكام إلهى مقدّم نماید.

بحارالأنوار: ج 75، ص 80، ح 63.

 إنَّ بَیْنَ جَبَلَىْ طُوس قَبْضَهٌ قُبِضَتْ مِنَ الْجَنَّهِ، مَنْ دَخَلَها كانَ آمِناً یَوْمَ الْقِیامَهِ مِنَ النّار.

همانا بین دو سمت شهر طوس قطعه‏اى مى باشد كه از بهشت گرفته شده است، هر كه داخل آن شود و با معرفت زیارت كند، روز قیامت از آتش در أمان خواهد بود.

عیون اخبارالرّضا(علیه السلام) - شیخ صدوق - ج 2، ص 256، ح 6.

مَنْ زارَ قَبْرَ أخیهِ الْمُؤْمِنِ فَجَلَسَ عِنْدَ قَبْرِهِ وَاسْتَقْبَلَ الْقِبْلَهَ وَ وَضَعَ یَدَهُ عَلَى الْقَبْرِ وَقَرَءَ: «إنّاأنْزَلْناهُ فى لَیْلَهِ الْقَدْرِ» سَبْعَ مَرّات، أمِنَ مِنَ الْفَزَعَ الاْكْبَرِ.

هركس بر بالین قبر مؤمنى حضور یابد و رو به قبله بنشیند و دست خود را روى قبر بگذارد و هفت مرتبه سوره مباركه «إنّا أنزلناه» را بخواند از شداید و سختی‏هاى صحراى محشر در أمان قرار مى‏گیرد.

اختیار معرفه الرّجال - شیخ طوسی - ص 564، ح 1066.

التَّواضُعُ زینَهُ الْحَسَبِ، وَالْفَصاحَهُ زینَهُ الْكَلامِ، وَ الْعَدْلُ زینَهُ الاْیمانِ، وَالسَّكینَهُ زینَهُ الْعِبادَهِ، وَالْحِفْظُ زینُهُ الرِّوایَهِ.

تواضع و فروتنى زینت بخش حسب و شرف، فصاحت زینت بخش كلام، عدالت زینت بخش ایمان و اعتقادات، وقار و ادب زینت بخش اعمال و عبادات; و دقّت در ضبط و حفظ آن، زینت بخش نقل روایت و سخن مى‏باشد.

كشف الغمّه: ج 2، ص 347، س 19، بحار: ج 75، ص 80، ح 65.

التَّوْبَةُ عَلى أرْبَع دَعائِم: نَدَمٌ بِالْقَلْبِ، وَاسْتِغْفارٌ بِاللِّسانِ، وَ عَمَلٌ بِالْجَوارِحِ، وَ عَزْمٌ أنْ لایَعُودَ.

شرایط پذیرش توبه چهار چیز است: پشیمانى قلبى، استغفار با زبان، جبران كردن گناه ـ نسبت به همان گناه حقّ الله و یا حقّ النّاس ـ تصمیم جدّى بر این كه دیگر مرتكب آن گناه نشود.

بحارالأنوار: ج 75، ص 81، ح 74.

الْمُؤمِنُ یَحْتاجُ إلى ثَلاثِ خِصال: تَوْفیق مِنَ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ، وَ واعِظ مِنْ نَفْسِهِ، وَ قَبُول مِمَّنْ یَنْصَحُهُ.

مؤمن در هر حال نیازمند به سه خصلت است: توفیق از طرف خداوند متعال، واعظى از درون خود، قبول و پذیرش نصیحت كسى كه او را نصیحت نماید.

بحارالأنوار: ج 72، ص 65، ح 3، مستدرك الوسائل: ج 8، ص 329، ح 9576.